بزرگداشت تصویب قانون تشکیل شورا های آموزش و پرورش
( 24 تا 30 دی ماه ) ************************ برپايه « لقد كرمنا بني آدم » , انسان بماهو انسان شايسته تكريم و بايسته تعظيم است . كرامت انسان به عنوان اشرف مخلوقات واعز موجودات ايجاب مي كند كه افكار وانديشه ها , آرمان ها ,عقايد ونظريات همه انسانها از هر رنگ و نژاد با هر عقيده و سليقه مورد احترام قرارگيرد . مشاوره و مشاركت گرفتن از انسانها علاوه براينكه تحقق تكريم شخصيت آنهاست , خود في نفسه موجب رشد و شكوفايي قدرت تفكر و خلاقيت آنان و نيز حل مشكلات فكري و راهگشاي بن بستهاي اجرايي گيرندگان مشورت مي شود . بحث شورا و مشورت دردو آيه قرآن مجيد به جديت مورد بحث قرارگرفته , يكي آيه اي كه درآغاز سخن ارائه شد يعني آيه 159 سوره مباركه « آل عمران » و ديگري آيه 38 سوره مباركه « شوري » است كه مي فرمايد: والذين استجابوا لربهم و اقاموالصلوه و امرهم شوري بينهم و مما رزقناهم ينفقون
البته بيان وسيع اين آيات پيگيري تفاسير مختلف اهل فن را طلب مي كند. و اما درديدگاه پيشواي آزادگان و درآيينه نگاه امام عارفان مولي علي «ع» شورا و مشورت و پرهيز از خودرآيي , از موكدترين كارها در راه و رسم مديريتي است و با وجود اينكه همچون رسول مكرم اسلام «ص» از مقام عصمت و طهارت برخوردار بودند و از نظر علم و دانش و عقل و خردمندي و ياستمداري درمرتبه اي قرارداشت كه ايشان را از آراء و نظريات ديگران بي نياز مي ساخت اما پيوسته مشورت مي كرد و به كارگزاران خود مي آموخت كه چنين كنند . وهم از فرمايشات اوست كه مي فرمايد : اضربوا بعض الراي ببعض يتولد منه الصواب « غررالحكم» «انديشه ها را به هم درآمیزیدتا درستي و حقيقت از آن متولد گردد ( كه منظور همان تضارب آراء است )» حق علي العاقل ان يضيف الي رايه راي العقلاء و يضم الي علمه علوم العلماء « غررالحكم» «سزاوار است كه خردمندان را به راي خود ودانش و آگاهي دانشمندان را به دانش خويش بيفزايد» به هرحال درفرهنگ غني اسلام و ديدگاه ائمه معصومين «س» و خاصه مولي علي «ع» نقش تكاملي وتربيتي مشورت تاآن اندازه است كه خداوند رحمان در سوره مباركه « قصص» آيه 82 مي فرمايد : تلك الدار الاخره نجعلهاللذين لايريدون علوا في الارض و لافساداً و العاقبه للمتقين «ما اين بهشت ابدي آخرت را براي آنان قرار داديم كه در زمين اراده علو و سركشي ندارند و حسن عاقبت ويژه پروا پيشگان است .» واما دراين فرصت كوتاه اشاره اي گذرا نيز به نقش و جايگاه امر مشورت و شورا به معناي فكري و مادي آن در آموزش وپرورش خواهيم داشت . جايگاه نظام آموزش وپرورش كه همانا زير بناي رشد و تعالي انسان است برهيچ كس پوشيده نيست به اعتقاد بنده توسعه بي حد و مرز دنياي تكنولوژي , جهاني شدن ارتباطات عمومي و به دنبال آن آميختگي فرهنگ ملتهاي دنيا , مي طلبد كه آموزش وپرورش بعنوان يك زير ساخت توسعه درفرآيند جهاني شدن , نقش ممتاز خود را ايفا كند . بررسي تحول نظامهاي آموزشي جهان نشان ميدهد كه اغلب قريب به اتفاق كشورهاي پيشرفته برمطالعه و پژوهشهاي تطبيقي درنظام آموزش وپرورش تاكيد داشته و نقش دخالت فكري و مادي مردمي دربرنامه ريزيهاي مربوطه به آن را , يكي از شروط لازم امر مي دانند. به ديگر سخن همه صاحب نظران عقيده دارند كه شكاف ميان كشورهاي توسعه يافته و ساير ممالك بيش از پيش عميق تر شده ولي بااين وجود جهان طالب توسعه , درصدد شناخت هرچه بهتر رموز پيشرفت دنياي توسعه يافته است و جمهوري اسلامي ايران نيز دريكي ازمراحل بسيار حساس ,مهم و دقيق و حساب شده خود ودرمسير اصلاحات نظام آموزشي قصد شناخت عوامل توسعه وازطرفي عوامل عقب ماندگي هاي موجود را عليرغم غناي ديرينه فرهنگي اين مرز بوم بخصوص با اشاعه فرهنگ ناب اسلامي درآن دارد . دراين راستا بيش ازهمه آنچه به عنوان عامل زيربنايي دراين مسير چهره نمایيمي كند ناديده گرفتن نقش مردمي و وابسته كردن كار آموزش به بخش خاص و بخصوص دولتي كردن آن است و به عنوان گامي اساسي دراحياء تفكر و فرهنگ مشاركت درنظام تعليم و تربيت كشور تصويب يكي از مترقي ترين قوانين پس از انقلاب اسلامي در 26 ديماه سال 1372 با عنوان قانون تشكيل شوراهاي آموزش و پرورش است. حال ممكن است سوال شود كه چرا دولت در رويكرد جديد به تشكيل شوراهاي آموزش وپرورش دست زد؟ پاسخ اينجاست كه درشرايطي كه هرلحظه نياز به استفاده از منابع فكري , بيشتر از گذشته خودنمايي مي كند و ازطرفي منابع محدود مادي و اقتصادي رو به افول و كاستي مي گذرد و برعكس هرلحظه بر جمعيت كشور افزوده مي شود دو راه در پيش روي سياستگزاران نظام تعليم و تربيت كشور باقي مي ماند. - ول آنكه ازآرمانها وهدفهاي متعالي تعليم وتربيت و به تعبيري آموزش وپرورش براي همه , عقب نشيني كنند و يا به تعداد كمتري خدمات آموزشي و پرورشي ارائه نمايند كه دراين صورت بخشي از اين حق مسلم خود محروم مي شوند . - دومين راه اينكه باحفظ ارزشها و آرمانهاگامي به سوي مردم نهاده و از درياي بيكران استعدادهاي فكري و مادي و خلاقيتها و توانمنديها ودريك كلام مشاركت مردم بهره مند شود و نه تنها درجا نزند بلكه براي حركت به جلو , با شتاب بيشتر و حمايت نيروي مستعد مردمي به تشكيل نهادي به نام شوراهاي آموزش وپرورش اقدام نمايند . حال پس از اين كار ارزشمند شناخت چالشهاي اساسي موجود درنظام آموزشي و پرورشي كشور جهت اتخاذ راهبردهاي كلان , امري بسيار ضروري و اجتناب ناپذير است كه با وجود مجموعه اي پرتوان و متشكل از افراد انديشمندو صاحب راي و ازطرفي ذي نفوذ دراجراي مصوبات (چون اعضاي شوراي آموزش وپرورش ) حال آنچه درايجاد يك باور ملي و عمومي جهت ساختن فرهنگ شورايي و مشاركتي درسيستم آموزشي و تربيتي كشور و يافتن سابقه فرهنگي غني ديرينه اين مرزو بوم و ازطرفي رسيدن به سطح پيشرفتهاي جهان موثر است اولاً ايجاد وتقويت فرهنگ مشاركت به معناي وسيع آن دراذهان برنامه ريزان وتصميم گيران , كه همان اعضاي محترم شوراها هستند مي باشد تا با اين رويكرد مهم زمينه اشاعه اين فرهنگ با ارزش درجامعه نيز فراهم شود . و درمرحله دوم اينكه ايجاد روحيه مشاركتي و شورايي را درمرحله عملياتي آن تنها منحصر به سطوح بالا ندانسته و اين امر را به صورت يك باور ملي از پايين ترین سطوح كار يعني خانواده ها و مدارس به اجرا گذاريم تا هركس با سهيم دانستن خود درآنچه موجود است و بخصوص آنچه در سيستم آموزش وپرورش مي گذرد احساس مسؤوليت جدي نموده و رشد و ركود آن را از خود بداند و ازنظام تعليم و تربيت هم به كمك خود اوهمچون اعضاي يك بدن هريك با يك عنوان مجزا درجهت رسيدن به يك هدف مشترك كه آن سلامت بدن است گام بردارند كه لازمه اين امر شناخت بيشتر از نيازهاي جامعه كه نيازهاي خود نيز هست مي باشد. فبما رحمه من الله لنت لهم و لوكنت فظا غليظ القلب لانفضوا من حولك فاعف عنهم و استعفرلهم وشاورهم في الامرفاذا عزمت فتوكل علي الله ان الله يحب المتوكلين « رحمت خدا تو را با خلق مهربان و خوشخوي گردانيد . اگر تندخویي وسخت دل بودي ,مردم از گرد تو پراكنده مي شدند . پس اگر امت به ناداني درباره تو بدكنند از آنان در گذر و براي آنها طلب آمرزش كن از خدا و با ايشان دركار مشورت كن , سپس آنچه تصميم گرفتي با توكل به خدا انجام بده كه خدا آنانرا كه به اواعتماد كنند دوست دارد وياوري مي آل عمران 159» سخن گفتن از مشاركت وانجام شورايي امور ، كاري است كه چه درنقل و چه درعقل جاي بسيار ودرعين حال جايگاهي بس عظيم دارد و ليكن بنده قصد دارم تلنگري كوچك به اين موضوع زده باشم و آنچه را خوانده ويا ازمحضر اساتيد فن تلمذ نموده ام در بيان كوتاه ارائه نمايم . به هرحال دراين مجال قصد براين است كه ابتدا يك مفهوم جامع و فراگير از فرهنگ مشاركت از ديدگاه نقل و خاصه درفرهنگ غني اسلام ارائه شود و سپس نيم نگاهي گذرا نيز به نقش و جايگاه آن در نظام تعليم وتربيت يا همان آموزش و پرورش داشته باشيم . - مشورت رايحه اي از رياحين خلاقيت و لايحه اي از تبيين عقلانيت است . - مشورت پنجره اي است كه به بوستان سرسبز انديشه ها باز مي شود . انسان را ازتنگناهاي خودپسندي , خود محوري و خودكامگي مي رهاند و درپرتو خودباوري بربلندي قله رفيع مشاركت مردمی مي نشاند . - چه بسيار انسانهاي كوچك كه بسي انديشه هاي نهفته و حرف هاي نگفته دارند ,مشورت روزني است روبه باغ ريشه هاي روشنايي وانديشه هاي خدایی . - مشورت رنگ نيرنگ را ازرنگين كمان فرهنگ مي زدايد و آن را به زيور و زينت مشاركت مردمی مي آرايد . آنان كه از شاخسار مشورت گل نچيده اند از بهار مشاركت مردم چه ديده اند؟ - بياييد مشورت را پاس داريم و مشاوران را سپاس گزاريم چرا كه اگر زلال مشورت از چشمه سار صداقت وصراحت بجوشد جرعه اي از جريان آن مي تواند يك كوير ترديد را احياء و يك بوستان تصميم را شكوفا سازد. باشد كه با شناخت بيشتر از قانون وآيين نامه هاي مربوطه همانند ورزشكاري كه لازم است از قوانين بازي و آيين نامه هاي انضباطي و تخلفي آن مطلع شود اطلاع داشته وباحداكثر بهره وري از زمان ,مكان ,نيروهاي صاحبنظر وداوطلبان مردم درجهت رسيدن به قله هاي ممتاز تعليم وتربيت انسان فرهيخته , توشه اي ارزشمند براي دستگاه آموزش وپرورش كشور باشد . درپايان به اين نكته بسنده مي كنم كه : قرنها پيش حكيمي چنين گفت : « حكومت چونان كشتي , روي امواج مردمي ره مي سپارد » مردم هم مي توانند با موجهاي نرم خيز مشاركت مردمی خود ,حركت كشتي را سرعت بخشند و هم مي توانند آن را درگرداب خشم خود فرو برند . پس بايد به باور زلال و نيروهاي لايزال مردم ايمان بياوريم . زيرا : يدالله مع الجماعه بياييم مشورت را به عنوان نخستين درس مكتب مشاركت مردمی بياموزيم و با آموزش عملي آن به مردم از دريايي ژرف و گوهرهاي شگرف همفکری آنان بهره جوييم . چرا كه پيامبر اسلام «ص» مي فرمايند : الناس كمعادن الذهب و الفضه « مردم معدن هايي چون معادن طلا و نقره هستند »
مي بايد درمسير شناخت اين چالشها و ازطرفي رفع موانع و شناخت راهبردهاي اساسي دراين راه بود .
نظرات شما عزیزان: